શ્રી વલ્લભાચાર્યજીની બેઠકો (Baithak) - મહાપ્રભુજીના ધાર્મિક યાત્રા સ્થળો
પુષ્ટિમાર્ગના સ્થાપક શ્રીમદ્ વલ્લભાચાર્યજીની ૮૪ બેઠકોનો સંપૂર્ણ પરિચય. જાણો આ પવિત્ર યાત્રાધામોનું ધાર્મિક મહત્વ, ઇતિહાસ અને ગુજરાત સહિત ભારતમાં તેના સ્થળો.
શૈલેષ શેઠ 
શ્રી વલ્લભાચાર્યની ૮૪ બેઠકો: મહાપ્રભુજીના ધાર્મિક યાત્રા સ્થળોનું પરિચય
પુષ્ટિમાર્ગના સ્થાપક જગદ્ગુરુ શ્રીમદ્ વલ્લભાચાર્યજી મહાપ્રભુજી દ્વારા સ્થાપિત ૮૪ બેઠકો (Chorasi Baithak) એ વૈષ્ણવો માટે પૃથ્વી પરના સૌથી પવિત્ર યાત્રાધામો છે. 'બેઠક' શબ્દનો શાબ્દિક અર્થ 'બેસવાની જગ્યા' થાય છે, પરંતુ પુષ્ટિમાર્ગમાં તે એવા પવિત્ર સ્થાનોનું પ્રતીક છે જ્યાં શ્રી મહાપ્રભુજીએ ભૂતલ પરિક્રમા (સમગ્ર ભારતની યાત્રા) દરમિયાન નિવાસ કર્યો હતો, શ્રીમદ્ ભાગવતનું પારાયણ કર્યું હતું અને જીવોને બ્રહ્મસંબંધની દીક્ષા આપી હતી.
જો તમે ૮૪ બેઠકજી યાત્રાનું આયોજન કરી રહ્યા હોવ, તો શ્રી મહાપ્રભુજી કૃપા અને શુદ્ધ ભાવ જ તમારી યાત્રાને સફળ બનાવશે. આ બેઠકો વૈષ્ણવો માટે માત્ર ઐતિહાસિક સ્થળો નથી, પરંતુ ભક્તિના માર્ગ પર આગળ વધવા માટેનું જીવંત પ્રેરણા કેન્દ્ર છે.
આ બેઠકો કોઈ સામાન્ય મંદિર નથી, પરંતુ તે જ્ઞાન, ભક્તિ અને કૃપાના જીવંત કેન્દ્રો છે. શ્રી મહાપ્રભુજીની ૮૪ બેઠકો સમગ્ર ભારતમાં ફેલાયેલી છે. મુખ્યત્વે તેમને પાંચ ભૌગોલિક ઝોનમાં વહેંચી શકાય છે:
૮૪ વૈષ્ણવોની વાર્તા એ શ્રી વલ્લભાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત પુષ્ટિમાર્ગીય સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ માટે પવિત્ર સ્થળોનો સંગ્રહ છે. આ સ્થળોને બેઠક તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જેનો શાબ્દિક અર્થ "બેઠક" થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રી વલ્લભાચાર્યએ આ સ્થળોએ ઉપદેશ આપ્યો હતો અને ભગવાન કૃષ્ણની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
અહીં શ્રી વલ્લભાચાર્યની બેઠકોની યાદી આપેલી છે, જેમાં દરેક બેઠકનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન પણ છે.
-
શ્રી ગોવર્ધનનાથજીની બેઠક, ગોવર્ધન, મથુરા: આ બેઠક શ્રી વલ્લભાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત સૌપ્રથમ બેઠક છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં ગોવર્ધનનાથજીની સ્થાપના કરી હતી અને પુષ્ટિમાર્ગીય સંપ્રદાયની સ્થાપના કરી હતી.
-
શ્રી યમુનાજીની બેઠક, મથુરા: આ બેઠક યમુના નદીના કિનારે આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં યમુનાજીની ભક્તિનો ઉપદેશ આપ્યો હતો.
-
શ્રી ગોપાલજીની બેઠક, ગોકુલ: આ બેઠક ગોકુલમાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં ગોપાલજીની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી રાધારાણીની બેઠક, બરસાના: આ બેઠક બરસાનામાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં રાધારાણીની ભક્તિનો ઉપદેશ આપ્યો હતો.
-
શ્રી ચિંતામણિની બેઠક, વ્રજ: આ બેઠક વ્રજમાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં ચિંતામણિની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી કુંડલીની બેઠક, દ્વારકા: આ બેઠક દ્વારકામાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં દ્વારકાધીશની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી ત્રિકમજીની બેઠક, સોમનાથ: આ બેઠક સોમનાથમાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં ત્રિકમજીની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી નારાયણજીની બેઠક, સૂરત: આ બેઠક સૂરતમાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં નારાયણજીની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી રામચંદ્રજીની બેઠક, અયોધ્યા: આ બેઠક અયોધ્યામાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં રામચંદ્રજીની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
શ્રી બાલકૃષ્ણજીની બેઠક, ડાકોર: આ બેઠક ડાકોરમાં આવેલી છે. શ્રી વલ્લભાચાર્યએ અહીં બાલકૃષ્ણજીની લીલાઓનું વર્ણન કર્યું હતું.
-
ગંગાસાગર બેઠક, ગંગાસાગર, પશ્ચિમ બંગાળ: આ બેઠક ગંગાસાગરમાં આવેલી છે.
-
શ્રી પુરુષોત્તમજીની બેઠક, કાલિકા, ઓરિસ્સા: આ બેઠક કાલિકા, ઓરિસ્સામાં આવેલી છે.
-
દ્વારકા બેઠક, દ્વારકા, ગુજરાત: આ બેઠક દ્વારકાધીશ મંદિરમાં આવેલી છે.
-
ગોકુળ બેઠક, ગોકુળ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક ગોકુળમાં આવેલી છે.
-
બરસાના બેઠક, બરસાના, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક રાધારાણી મંદિરમાં આવેલી છે.
-
વૃંદાવન બેઠક, વૃંદાવન, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક વૃંદાવનમાં આવેલી છે.
-
અયોધ્યા બેઠક, અયોધ્યા, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક અયોધ્યામાં આવેલી છે.
-
પ્રયાગરાજ બેઠક, પ્રયાગરાજ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક પ્રયાગરાજમાં આવેલી છે.
-
કાશી બેઠક, વારાણસી, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક કાશીમાં આવેલી છે.
-
જેસલમેર બેઠક, જેસલમેર, રાજસ્થાન: આ બેઠક જેસલમેરમાં આવેલી છે.
-
પુષ્કર બેઠક, પુષ્કર, રાજસ્થાન: આ બેઠક પુષ્કરમાં આવેલી છે.
-
કોટા બેઠક, કોટા, રાજસ્થાન: આ બેઠક કોટામાં આવેલી છે.
-
ઉદયપુર બેઠક, ઉદયપુર, રાજસ્થાન: આ બેઠક ઉદયપુરમાં આવેલી છે.
-
વડોદરા બેઠક, વડોદરા, ગુજરાત: આ બેઠક વડોદરામાં આવેલી છે.
-
અમદાવાદ બેઠક, અમદાવાદ, ગુજરાત: આ બેઠક અમદાવાદમાં આવેલી છે.
-
હનુમાનગઢ બેઠક, હનુમાનગઢ, રાજસ્થાન: આ બેઠક હનુમાનગઢમાં આવેલી છે.
-
મુંબઈ બેઠક, મુંબઈ, મહારાષ્ટ્ર: આ બેઠક મુંબઈમાં આવેલી છે.
-
પંઢરપુર બેઠક, પંઢરપુર, મહારાષ્ટ્ર: આ બેઠક પંઢરપુરમાં આવેલી છે.
-
કુરુક્ષેત્ર બેઠક, કુરુક્ષેત્ર, હરિયાણા: આ બેઠક કુરુક્ષેત્રમાં આવેલી છે.
-
જલંધર બેઠક, જલંધર, પંજાબ: આ બેઠક જલંધરમાં આવેલી છે.
-
બાલાજી બેઠક, બાલાજી, રાજસ્થાન: આ બેઠક બાલાજીમાં આવેલી છે.
-
મુંડક બેઠક, મુંડક, ગુજરાત: આ બેઠક મુંડકમાં આવેલી છે.
-
રામનગર બેઠક, રામનગર, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક રામનગરમાં આવેલી છે.
-
ગંગાઘાટ બેઠક, ગંગાઘાટ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક ગંગા નદીના ઘાટ પર આવેલી છે.
-
પૂરી બેઠક, પૂરી, ઓરિસ્સા: આ બેઠક પૂરીમાં આવેલી છે.
-
શામળાજી બેઠક, શામળાજી, ગુજરાત: આ બેઠક શામળાજીમાં આવેલી છે.
-
નંદગામ બેઠક, નંદગામ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક નંદગામમાં આવેલી છે.
-
નંદગામ બેઠક, નંદગામ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક નંદગામમાં આવેલી છે.
-
બ્રજ બેઠક, બ્રજ, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક બ્રજમાં આવેલી છે.
-
કાશી બેઠક, વારાણસી, ઉત્તર પ્રદેશ: આ બેઠક કાશીમાં આવેલી છે.
-
ખંડ બેઠક, ખંડ, મહારાષ્ટ્ર: આ બેઠક ખંડમાં આવેલી છે.
-
હરિદ્વાર બેઠક, હરિદ્વાર, ઉત્તરાખંડ: આ બેઠક હરિદ્વારમાં આવેલી છે.
આ સૂચિમાં અન્ય બેઠકોનો સમાવેશ થાય છે, જે ભારતના વિવિધ ભાગોમાં આવેલી છે. આ બધી બેઠકો પુષ્ટિમાર્ગીય સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ માટે પવિત્ર સ્થળો છે અને તેઓ અહીં નિયમિતપણે દર્શન કરવા જાય છે.
આ એક આંશિક યાદી છે. બાકીની બેઠકો ભારતના વિવિધ ભાગોમાં આવેલી છે. વધુ માહિતી માટે, પુષ્ટિમાર્ગીય સંપ્રદાયના ગ્રંથો અને વેબસાઇટ્સનો સંપર્ક કરી શકાય છે.
